Çağ atlayan Türkiye'nin gençleri ve çocukları "hapçı" oldu.


Sentetik uyuşturucu maddeler, adından da anlaşılacağı gibi doğal kaynaklı olmayıp büyük fabrikalarda ve yasadışı imalathanelerde üretilmekte. Özellikle ilaç fabrikalarında tedavi amacı ile üretilen bu maddeler sıkı kontrol altında satışa sunulmalarına karşın, gösterdikleri etkiler nedeniyle kendilerine yasadışı kullanım alanları bulmakta. Sentetik maddeler içinde çok değişik etkilere sahip olanları var. Bunlar: Stimülanlar (Uyarıcılar), depressanlar (Sakinleştiriciler) ve halusinojenler (Hayal gördürücüler) olarak gruplara ayrılıyor.

UYARICI SENTETİKLER


Uyarıcılar içinde en geniş suistimali yapılan maddeler, amfetaminler ve benzer etkilere sahip olan türevleri.. Bu maddeler önceleri tıbbi amaçlı olarak uyku hastalığının tedavisinde, aşırı kiloların azaltılmasında, dikkat bozukluğu çeken çocukların tedavesinde ve ağır hastaların morallerinin düzeltilmesinde kullanılmaktaydı. İnsan, bu maddeyi aldığında canlılık ve ferahlık hisseder, özgüveni ve bir konu üzerinde konsantre olma yeteneğinin arttığını duyumsardı. Dikkati ve dikkatli olma süresini arttırarak daha önceden öğrenilmiş ve yeteneklerin ortaya çıkmasını kolaylaştırır, zihinden hesap yapma yeteneğini arttır, fiziksel kapasiteyi ve cinsel gücü arttırır..Yorgunluk belirtilerinin ortaya çıkışını geciktirir ve uyku isteğini azaltır.. Bütün bu etkilerinden ötürü yasadışı kullanımı çok yaygın hale gelmiştir. Genellikle uzun yol şöförleri daha fazla uyanık kalmak, öğrenciler ise; zor sınavlarında başarılı olmak için, bu maddeleri kullanırlar. Kullanıcılar bu maddeyi kullandıkları sürece kendilerini daha sosyal ve aktif hissederler.

Bu maddeleri kullanan kişilerde aşırı sinirlilik, heyecan, huzursuzluk, göz bebeklerinde genişleme, ellerde titreme, fazla konuşma, kalp ve solunum hızlarında artma meydana gelir. Bu kişiler uzun süre açlık ve uykusuzluğa dayanabilir ve sürekli bu maddeyi alma gereksinimi duyar.lar. Uzun süre kullanımdan sonra; çevreye karşı ilgisizlik ve arkadaş ilişkilerinde bozulmalar meydana gelir. Antisosyal ve sinirli davranışlar ortaya çıkar ve iştah azaldığından kişiler hızla zayıflar.

Aneftaminlerin kullanımı belirgin şekilde pisikolojik bağımlılık meydana getirir. Yani kişi, normal davranışlarını gösterebilmek için; mutlaka bu maddeyi kullanma gereksinimi duyar. Fiziksel bağımlılık daha hafif olmasına karşın, uzun süreli kullanımlarda tolerans meydana gelir. Kişi ilaçtan aynı derecede faydalanabilmek için, her defasında daha fazla alma ihtiyacı duyar. Bu durum ileri safhalarda aşırı dozdan ölümlere neden olur.

kullanıcılar bu maddeleri genellikle ağız yoluyla tablet şeklinde alırlar. Ancak, bu şekilde alındığında etki göstermesi için geçen zaman uzun olmakta ve etki daha az olmaktadır.

Damar yolundan alındığında ise; daha çabuk ve şiddetli etki görülmekte, ancak bağımlılık ve ölüm oranı artmaktadır. Bu tip maddeler pipo gibi araçlarla da kullanılmaktadır.

Anmefatimlerin üretimi kimyasal yollarla yapıldığından dünyadaki üretim alanları geniş bir yaygınlık göstermektedir. Her ne kadar üretim bölgeleri sanayileşmiş ülkeler ise; de özellikle son yıllarda eski doğu bloku ülkelerinin bu üretimi yaptıklarına dair deliller mevcuttur.

Ülkemizde amfetaminler 1976 yılından sonra yasaklanmıştır. Ancak; benzeri etkiye sahip türevleri doktor tarafından yazılan reçeteler Sağlık Bakanlığı'nın sıkı denetimine tabidir. "Ritalin" ticari ismiyle satılan "Metilfenid" ülkemizde kırmızı reçete ile yasal olarak temin edilebilmekte.Ayrıca zayıflama amacı ile kullanılan "Obetrol" isimli ilaç yine kontrollü olarak ülkemizde satılmaktadır.

Anfetaminler içinde en fazla suistimal edilen madde "Captagon" ticari adıyla bilinen "Fenetilin" (Fenetyllin) tabletidir. Bu maddenin Avrupa'dan Arap yarımadası7na doğru yapılan kaçakçılığı devam etmekte ve çoğu ülkemiz üzerinden geçmektedir. 1992 yılında Ürdün'de 33.500, Suudi Arabistan7da 2 milyondan fazla, Suriye'de 72.100 ve Türkiye'de 2 milyon fenetilin tableti yakalanmıştır. Bu maddenin üretimi Bulgaristan'da yapıldıktan sonra, Güneydoğu sınırlarımızdan kamyon şoförleriyle geçirilmekte ve Arap ülkelerine "seks ilacı" olarak pazarlanmaktadır. Suudi Arabistan'da bu kaçakçılığın cezası "idam"dır ve pekçok vatandaşımız bu nedenle "idam" edilmiştir. Elde edilen gelirin yüksek olması bu tabletlerin sahtelerini de ortaya çıkartmıştır. Bu amaçla özellikle "Aspirin" tabletlerinin üzerindeki yazılar değiştirilerek piyasaya sürülmektedir. Orijinal "Coptagon" tabletlerinin üzerindeki iç içe geçmiş iki "c" işareti vardır.

Son yıllarda Avrupa'da ve ülkemizde gençler, gece yaşamının müdavimleri ile mankenler arasında "Ectasy" (Metilendioksimetamfetamin, MDMA) isimli ilacın kullanımı yaygınlaşmıştır. Bu madde cinsel gücü arttırmak amacıyla arkadaş toplantılarında kullanılmaktadır. Ancak, bu madde kullanıcılarda kalıcı beyin hasarları ve hisikolojik bozukluklar meydana getirmektedir.

Amfetaminlerin üretildiği kaynaklar çok fazla değişiklik gösterdiğinden belirgin görünüşleri ya da ambalaj şekilleri yoktur. Tablet şekilleri bölgesel olarak farklılıklar göstermektedir. Toz halde ve başka ilaçlarla karıştırılmış olarak bulunabilir.

SAKİNLEŞTİRİCİ SENTETİKLER

Bu maddeler genellikle uyku hapı olarak bilinir. Bu grup içinde en büyük payı "Barbitüratlar" alırlar. Tıpta sara hastalığında meydana gelen krizlerin önlenmesinde ve ameliyat öncesi kişilerin uyutulmasında kullanılır.

Bu maddeler az mittarda alındığında rahatlama ve çevreye karşı aldırmazlık meydana getirir ve zihinsel fornksiyonlar yavaşlar. Şahıs olaylara karşı alışılanlardan daha yavaş tepki gösterir. bu, alkolün yaptığı sarhoşluğa çok benzer. daha fazla dozda alınırsa sözlerin karışmasına, sendelemeye, düşmeye veya bazı şeyleri düşürmeye neden olur. Daha ileri aşamada derin uyku meydana gelir. Bu belirtiler alkol korkusunun yokluğunun dışında, alkolün sebep olduğu belirtilerin benzeridir. Bu kişiler sabah uyandıklarında normal kişi kadar zinde değildirler. Uyandıktan sonra; birkaç saat devam eden uyuşukluk meydana gelir. Bu maddeler kullanıldıktan sonra, fiziksel ve pisikolojik bağımlılık meydana gelir. Kişi normal fiziksel ve ruhsal fonksiyonlarını yerine getirmesi için mutlaka bu maddeyi alma ihtiyacı duyar. Tolerans geliştiğinden her defasında daha çok madde alma ihtiyacı oluşur. Barbitüratların ülkemizde "Luminal" ve "Luminaletten" isimli preperatları yeşil reçete ile eczanelerde satılmaktadır.

Sakinleştirici ilaçların etkileri daha hafif olanları da mevcut. Bunlar fiziki uyanıklığı azaltmadan endişeleri gidermek için kullanılır. Bu gruptaki ilaçlardan ülkemizde en sık suistimali yapılanlar: Rohypnol, Rivotril, Diazem, Xanax, Peracon, Aferin, Aparkan, Gastrogut, melleril, Tantum ve Akineton (Biperiden HCI) isimli ilaçlardır. Rohypnol satışı kırmızı reçeteye dahil olmasına karşın, özellikle ülkemizde çok miktarda yakalanmaktadır. Diazem ile aynı etken maddeyi taşıyan Diapam, Lizan, Nervium, Valibrin, zepam, Anksiyolin, Orzepam isimli preparatları eczanelerde yeşil reçete ile satılmaktadır.

Morfin gibi etki gösteren Dolantin ve Metadon sentetik kaynaklı olup özellikle Metadon'un ülkemizde suistimali yapılmaktadır. Ancak, kırmızı reçeteye dahil olan bu ilaçları temin etmek oldukça zordur.

Özellikle çocuklar tarafından geniş olarak suistimali yapılan bir madde grubu da "uçucu madde"lerdir. Bu maddeler yapıştırıcı, temizlik, boya ve cilamaddelerinde kullanılan çözücülerdir. Özellikle yapıştırıcılar, bir poşet içerisine konularak koklanır. bu maddeleri içlerine çeken kişilerin dudakları çevresinde beyaz donuk halkalar oluşur. Alkol alındığında olduğu gibi dil dolaşması ve denge bozukluğu meydana gelir. Daha ileri aşamada kişi hayal görebilir.


HAYAL GÖRDÜRÜCÜ SENTETİKLER


Genel olarak görme yanılgısı ve algılama çarpıklığı gibi duyulara neden olan ilaçlara "halusinojen" adı verilir. Bunlar içinde en önemlisi. "LSD" (Lizerjik Asit Dietilamid) ve "PCP" (Fensiklodin)'dir. Bu maddeler alındığında illuzyon, hayal görme, değişik ve zıt düşünceler, mantık çarpıklıkları, şahsiyet kaybı, mutluluk ve huzursuzluk gibi ani davranış değişiklikleri meydana gelir. Göz ile görülen etkiler ise; göz bebeklerinin genişlemesi, ellerin titremesi, avuçların soğuk ve terli olmasıdır. LSD psikolojik bağımlılık meydana getirir ve bu maddeye karşı tolerans kısa sürede ortaya çıkar.

Bu madde genel olarak ağız yoluyla alınır. LSD sıvı olarak imal edilmesine karşın, tablet veya kapsül şeklinde olabilir. Çok küçük miktarlarda kullanıldığından genellikle bir kesme şekere, bisküviye, tatlı içine veya bir içkiye damlatılarak kullanılır. Emici bir kağıt parçasına emdirilerek taşınabilir. Özellikle posta kartları ve fotoğrafları bu iş için kullanılmaktadır. LSD grubu maddelere ülkemizde sıkça rastlanmaktadır.


AMATEM


Ülkemizde AMATEM (Alkol ve Madde Bağımlılığı Merkezi) tarafından son yıllarda yapılan araştırmalara göre; istismarı yapılan sentetik kaynaklı maddelerin kullanım sıklığına göre: Akineton, Rohypnol, Perecon, Xanax, Rivotril, Ecstasy, Aferin, Aparkan, Gastrogut, melleril, Tantum, Tiner, Sensetik Yapıştırıcılar (Bally, Derby, Uhu vb) Benzin ve Tüpgaz olduğu, bu maddeleri kullanmaya başlama yaşının 12 - 15'a değin indiği gözlenmektedir.