Dünyanın ayakta kalan en eski ahşap yapısı olarak kabul edilen İstanbul Anadolu Hisarı'ndaki Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı'nın restore edilerek butik otele dönüştürulmesini sağlamak üzere ilanla ihaleye çıkılacak.

 

Türkiye'nin en pahalı 10 gayrimenkulunden biri olan, uzmanların en az 150 milyon dolar değer biçtiği, 500 milyon dolara kadar çıkabileceği söylenen Amcazade Yalısı’nın restorasyonu yap-işlet-devret modeliyle yaptırılacak.

 

285 metre rıhtımlı yalı 8711 metrekare arsaya sahip.

 

İhalenin şartnamesini hazırladıklarını söyleyen Mülhak Köprülü Amcazade Hüseyin Paşa Vakfı Başkanı Ahmet Köprülü, 6 nolu SİT Kurulu’ndan yıllardır beklenen kararın çıktığını, ihalenin ilanını 15 güne kadar vereceklerini söyledi.

 

MALİYET EN AZ 28 MİLYON

 

Kurulun kararında binanın bütüncül yapısı dikkate alınarak tarihi divanhane ile meşruta binasını kapsadığını kaydeden Ahmet Köprülü “Bir taraftan da arkeolojik kazı çalışmaları devam ediyor. Şimdiye kadar küçük haremin kalıntılarını çıkarttık. Sırada büyük haremin kalıntıları var.” şeklinde konuştu.

 

Restorasyon çalışmalarının maliyetinin 28 milyon YTL olacağını belirten Köprülü “Kazı çalışmaları tamamlandığında bu rakamın daha da artacağı ifade edliyor. Yalının orijinalinde altın varak ve sedef süslemelerin olması restorasyon maliyetlerini yükseltiyor.” dedi.

 

Kiralamanın süresinin üç yılı proje onayı, üç yılı inşaat ve 2 yılı da tefriş olmak üzere 25 yıl olduğunu belirten Ahmet Köprülü, çalışmaları erken bitiren yatırımcının kazançlı çıkacağı bir şartname hazırladıklarını belirtti.

Aile içi anlaşmazlık 304 yıllık yalıyı çürütmüştü

 

Anadoluhisarı'ndaki 304 yıllık Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, uzun süre bulunamayan para ve onaylanmayan projelerin kurbanı oldu. Yalı şimdi de Köprülü ailesinin anlaşmazlığı sonucu can çekişiyor.

 

Türkiye'nin en eski sivil mimari örneği olan, Anadoluhisarı'ndaki 304 yıllık Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, hayata dönmek için üç yıldır mütevelli atanmasını bekliyor. Osmanlı sultanı II. Mustafa'nın sadrazamı olan Köprülülerin amcaoğlu Hüseyin Paşa'nın 1699'da yaptırdığı yalıdan bugün yalnız, selamlığının divanhanesi kalmış durumda. Divanhane de yıkıldı yıkılacak.

 

Mütevelli kavgası

Daha önce dört kez acil onarımdan geçen yalı bugün, Mülhak Amcazade Hüseyin Paşa Vakfı'na evlatlar arasında mütevelli atanamaması nedeniyle

İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nün denetiminde. Beyoğlu 4. Sulh Hukuk Mahkemesi, vakıf üyelerinin kendi aralarında bir aday üzerinde anlaşamaması

üzerine Ahmedi Cengiz Köprülü'yü yeni mütevelli olarak atadı, ama diğer aday olan Gönül Uzman kararı temyize götürdü. Mütevelli ataması da Yargıtay'dan çıkacak karara bağlı.

 

Şartname erkekten yana

Vakıflar Yasası'na göre 2000'de mahkemeye başvurup mütevelli olmak istediğini belirten Uzman, "Vakfın 20 yıllık avukatlığından sonra üç yıldır mütevelli yardımcılığı yapıyordum. Aile efradı da isteyince müracaat ettim. Ahmedi Cengiz Köprülü de başvurdu. Mahkeme onu tercih etti" dedi.

Vakıf şartnamesine göre, kadın- erkek arasında eşitlik söz konusuysa erkek olan, ama birisi vasıfları açısından üstünse üstün olan tercih ediliyor. Ancak, Uzman bu koşula da itiraz ediyor: "Çocukluğumda, yani 40 yıl önce mütevelli kadındı. Ondan önce iki tane daha kadın mütevelli oldu. Bu nedenle itiraz edip, temyize gittim."

Uzman'a göre yalı, yüksek maliyet ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nun engelleyici tutumu nedeniyle restore edilemiyor. Geçmişte yedi kez restorasyon için girişimde bulunduklarını anlatan Uzman, İstan- bul 3. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun, verdikleri tüm projeleri reddettiğini belirtti.

 

 

Kurul'a suçlama

Projelerin neden onaylanmadığını bilmediklerini dile getiren Uzman, şunları söyledi: "Üç yıl önce Ledün Köprülü, yalıyı yapmaya talip oldu. 60 milyar harcadı. Sondaj çalışmaları yapılıp, Mimar Sinan Üniversitesi'nden hocalara projeler çizdirildi. Divanhaneye bitişik, sonradan yapılma meşruta yalıda eskiden oturan Ali Volkan Köprülü ve Ahmedi Cengiz Köprülü için aşağı kat tamamen onarılıp, divanhane müze olacak, üst katta Ledün Köprülü oturacak şekilde kurula proje verildi. Basit bir merdiven yeri konusunda sorun çıktı ve reddedildi.

 

Uzman: Maliyet büyük

Yalının onarılamamasının en büyük nedeni maddi olanaksızlık. Yapı, 1. dereceden tarihi eser ve bu nedenle aynısı yapılmalı. Vakıf şartnamesine uymak zorundayız. Yani, yasal açıdan şartnameye uygun müteşebbis bulunmalı.

Onarmak için birçok müteşebbis çıktı. Çalışmalar yapıldı, ancak ya rakam büyük olduğu için kaçtılar ya da kurul çok büyük engeller çıkardı, her zaman projeye bir kusur buldu. Her şeye rağmen şartnameye uygun müteşebbis bulunabilir. Yalının bulunduğu arazi satılamıyor, kiraya verilemiyor. Ancak evlatların oturma ve kullanımına açık. Onarımı yapmak için çaresiz kalındığından, bence ancak 49 yıllığına yap-işlet-devret sistemiyle bir çözüm bulunabilir."

 

Köprülü: Müze olacak

Ahmedi Cengiz Köprülü ise, vakfın maddi gücü olduğunu, gerekirse kredi alarak ya da gayrimenkul satarak yalıyı onarabileceklerini söyledi. Köprülü, "Kurul kararına uygun restore edeceğiz. Yalıyı müzeye dönüştürüp, herkesin gezebileceği bir yer haline getirmek istiyoruz" diye konuştu.

Ahmedi Köprülü'nün kardeşi Ali Volkan Köprülü de, yalının bahçesinde eskiden var olan diğer yalıları da aslına uygun inşa edip, bir turistik ve kültürel kompleks haline getirmeyi amaçladıklarını, bunun için uzmanlar ve bürokrasiyle işbirliğine açık olduklarını ifade etti. Köprülü, bunun için satılabilecek olan vakıf arazilerinin değerlendirilebileceğini kaydetti.

Volkan Köprülü, "Vakfın Çemberlitaş'ta hanı, Beyazıt'ta medresesi ve Eyüp'te Pierre Loti Kahvesi'nin hemen altında arazisi var. Satılıp ya da ipotek edilip kredi alarak bunu yapabiliriz" dedi.

 

Köprülü ailesi bölündü

Köprülü ailesinden bazı üyeler, eski yönetimi sorumlu tutuyor. İddiaya göre, eski mütevelli Feyyaz Köprülü, bugüne kadar yalının restorasyonuyla ilgili yanlış kararlar aldı, aileyi dışladı, yalı son dört yılda eridi, gitti, içindeki mermer şadırvan da aynı dönemde çalındı.

Köprülü ailesinden Sema Evin ise son restorasyonu üstlenmek isteyen Ledün Köprülü'nün yalıdan aldığı tarihi kurna ve mermer oyma aynalıkları, işi bırakmasına rağmen iade etmediğini söyledi.

Mülhak Amcazade Hüseyin Paşa Vakfı'nın malı olan yalının Anadoluhisarı'nda 8 bin 711.5 metrekare ve arkasındaki tepede 16 bin metrekarelik arazisi var. Yalı, 1876'da Balkan Harbi'nden sonra Bulgaristan'dan gelen göçmenlerin zorunlu ikametine açılmış, göçmenler yerleştirilmiş.

 

Geriye külleri kaldı

1699'da inşa edilen iki haremlik, bir selamlık, hamam ve hizmetlilerin kullandığı binaların bugün ancak temeli kalmış durumda. Daha önce dört kez onarımdan geçen yalıyı, yeniden eski haline getirmek oldukça masraflı.