Alzheimer Nedir?
Adını "alüminyum"dan alan Alzheimer/Alüminyum Hastalığı hakkında bilmedikleriniz...
Alzheimer Hastalığı Nedir?
Alzheimer hastalığı (Alzaymır olarak okunur), beyin hücrelerinin yavaş yavaş ve ilerleyici şekilde tahrip olduğu bir hastalıktır. Hastalık hafızayı; düşünme, konuşma gibi zihinsel işlevleri etkilemekte birlikte, dalgınlık, huy değişiklikleri, zaman ve mekan algılanmasında bozukluklar gibi başka sorunlara da neden olabilir.
Alzheimer hastasında hafıza kaybı, kişilik ve davranış değişiklikleri, düşünme ve yorumlama yeteneklerinde bozulma, konuşurken doğru kelimeleri bulmakta güçlük, bazı işleri doğru sırayla yapmakta zorlanma gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler zamanla daha da kötüleşirse de, kötüleşmenin hızı hastadan hastaya farklılık gösterir. Ancak hastalık ilerledikçe günlük yaşamı sürdürmek giderek zorlaşır ve hasta zaman içinde tamamen başkalarına bağımlı hale gelir.
Ne yapmalıyım?
Eşiniz ya da bir yakınınız Alzheimer hastası ise ve siz ona bakmak durumundaysanız öncelikle bunun bir hastalık olduğunu kabul etmelisiniz. Yakınınızın sizi üzmek için böyle davranmadığını hatırınızda tutmalısınız.
İşte, sizi bekleyen bu zor dönemde hem sizin daha az yıpranmanızı sağlayacak hem de hastanızın daha huzurlu ve sakin olmasına yardım edecek bazı küçük öneriler.
Alzheimer hastasıyla iletişim kurmak
Alzheimer hastalığı ve diğer demans (bunama) hastalıklarında konuşma (kelime bulmakta zorlanma, düzensiz ve anlamsız konuşma, tekrarların artması vb.) ve anlama bozuklukları sık görülür. Konuşarak iletişim gittikçe güçleşirken, bir gülümseme, omuza bir dokunuş veya kucaklama hastaya duyduğunuz sevgiyi göstermeye yetecektir. Tekrarlanan sorular sizin için sinir bozucu olabilir ama bunun hastalığın bir parçası olduğunu unutmayın. Hastanın söylemek istediğini anlıyorsanız, kullandığı yanlış kelimeleri düzeltmeye çalışmayın, bu hastanın kendini huzursuz, mahcup ya da sıkıntılı hissetmesine yol açar.
Yardımcı hatırlatmalar, notlar
Hastalığın erken evrelerinde, yani hastanın kelimeleri anlayabildiği dönemde; ne yapması gerektiğini, neler olup bittiğini ve oradaki insanların kimler olduğunu çeşitli vesilelerle hatırlatmak yararlı olabilir. Kapıların üzerine konan işaretler, neyin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını açıklayan etiketler veya altlarında kime ait olduğu yazan aile fotoğrafları hastanın zaman ve mekan bilincini korumasına yardım edebilir.
Yemek yerken
Kişilik değişimleri sebebiyle hasta, yemek yemeyi reddedebilir veya yemek seçmeye başlayabilir. Yeni yiyecekler yerine, tanıdık yiyeceklerin hazırlanması ve yemek programının belirli bir düzende olması (yemeğin her gün aynı saatte hazırlanması gibi), hem hastanın zaman kavramının korunmasına, hem de sizin zamanınızı ve enerjinizi etkin bir biçimde kullanmanıza yardım eder. Eğer hastanız sürekli hareket ediyor, yemek sırasında oturmak istemiyorsa, az ama sık aralıklarla yedirmeyi deneyebilirsiniz. Peynir, kraker veya sandviç gibi yiyecekler hasta etrafta dolaşırken atıştırması için uygun olabilir. Yine de hastanın düzenli beslenmesinin sağlanmasındaki anahtarın, göstereceğiniz sabır ve güven duygusu olduğunu unutmayın.
Kişisel bakım
Alzheimer hastalığında hastanın başkasına bağımlı hale gelmesinin en önemli sebeplerinden biri karmaşık işleri yapamamasıdır. Hastalık yerleştikten sonra, hastanız giyinmek, banyo yapmak veya tuvalete gitmek için sizin desteğinize ihtiyaç duyacaktır. Hastanın giyinme konusundaki problemini hafifletmek için bazı pratik ve basit çözümler geliştirilebilir. Fazla veya mevsime uygun olmayan giyecekler kaldırılabilir. Düğmeli ve fermuarlı giyecekler yerine kullanımı daha kolay olan giysiler alınabilir. Yıkanmak, demanslı hasta için karmaşık ve zor bir iş haline gelebilir. Hastayı, ne yapacağınızı adım adım açıklayarak, belirli bir düzen içinde, hep aynı şekilde ve aynı zamanda yıkamanız faydalı olabilir.
Tuvaletle ilgili sorunlar
Alzheimer hastalarında bir başka problem de idrar tutamamaktır. Bu konuda atılacak ilk adım demans dışında bir sebebin olup olmadığının araştırılmasıdır.Eğer tıbbi başka bir sebep yoksa bazı basit tedbirler alınabilir. Örneğin, hasta sadece geceleri idrarını tutamıyorsa, hastanın akşam yemeğinden sonra içtiklerini sınırlayarak veya idrar tutamama sürekliyse gün boyunca düzenli aralıklarla tuvalete gitmesini sağlayarak bu problem hafifletilebilir. Gerekirse erişkin bezi kullanılarak bakım kolaylaştırılabilir.
Hayata keyif katmak
Hastayı, yürüyüşe çıkmak veya çiçek bakımı gibi basit işleri yapması konusunda teşvik edin. Demans, hastanın yeni şeyler öğrenmesini imkansızlaştırabilir. Fakat günlük ev işleri veya eski hobileri, hastaya anlamlı bir şeyler yaptığı ve işe yaradığı hissini verebilir. Müzik dinlemek de hastanın hoşuna gidebilir.
Şüphe ve suçlama ile başa çıkma
Demanslı hastalarda davranış değişiklikleri beklenen bir durumdur. Hasta, hafıza kaybı gibi zihinsel yeteneklerindeki bozulma ve kendine duyduğu güvenin giderek azalması nedeniyle çevresine karşı bazı şüpheler geliştirir. Bu şüpheler genellikle özel eşyalarının çalındığı ya da kendisine kötülük yapılmak istendiği şeklindedir. Hastanın bu tarz suçlamalarının arttığı dönemlerde güvenini kazanmak için sıcak, anlayışlı bir tavırla yaklaşılmalıdır. Suçlamaya karşı savunmaya geçmek, hastanın fikrinde ısrar etmesine yol açar. Bu tür suçlamalar, onaylamadan veya reddetmeden, içi boş kelimelerle ("öyle mi?", "bakarız" şeklinde) geçiştirilmelidir.
Saldırganlıkla başa çıkma
Demanslı hasta zaman zaman hırçın ve saldırgan olabilir. Bu tepki, kendisini güvenlikte hissetmemesi veya yeni sesler, olaylar ve insanlarla karşılaşması gibi birçok nedene bağlı olabilir. Hangi durumun nasıl bir tepkiye sebep olduğunu bilerek benzer durumların oluşmasından kaçınılabilir. Yine de, böyle olaylar ortaya çıktığında, hastayı sakinleştirmek için en iyi yol, öncelikle kendinizi sakinleştirmek, yavaş hareketler ve güven verici bir ses tonuyla konuşmaktır.
Alzheimer hastalığı (Alzaymır olarak okunur), beyin hücrelerinin yavaş yavaş ve ilerleyici şekilde tahrip olduğu bir hastalıktır. Hastalık hafızayı; düşünme, konuşma gibi zihinsel işlevleri etkilemekte birlikte, dalgınlık, huy değişiklikleri, zaman ve mekan algılanmasında bozukluklar gibi başka sorunlara da neden olabilir.
Alzheimer hastasında hafıza kaybı, kişilik ve davranış değişiklikleri, düşünme ve yorumlama yeteneklerinde bozulma, konuşurken doğru kelimeleri bulmakta güçlük, bazı işleri doğru sırayla yapmakta zorlanma gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler zamanla daha da kötüleşirse de, kötüleşmenin hızı hastadan hastaya farklılık gösterir. Ancak hastalık ilerledikçe günlük yaşamı sürdürmek giderek zorlaşır ve hasta zaman içinde tamamen başkalarına bağımlı hale gelir.
Ne yapmalıyım?
Eşiniz ya da bir yakınınız Alzheimer hastası ise ve siz ona bakmak durumundaysanız öncelikle bunun bir hastalık olduğunu kabul etmelisiniz. Yakınınızın sizi üzmek için böyle davranmadığını hatırınızda tutmalısınız.
İşte, sizi bekleyen bu zor dönemde hem sizin daha az yıpranmanızı sağlayacak hem de hastanızın daha huzurlu ve sakin olmasına yardım edecek bazı küçük öneriler.
Alzheimer hastasıyla iletişim kurmak
Alzheimer hastalığı ve diğer demans (bunama) hastalıklarında konuşma (kelime bulmakta zorlanma, düzensiz ve anlamsız konuşma, tekrarların artması vb.) ve anlama bozuklukları sık görülür. Konuşarak iletişim gittikçe güçleşirken, bir gülümseme, omuza bir dokunuş veya kucaklama hastaya duyduğunuz sevgiyi göstermeye yetecektir. Tekrarlanan sorular sizin için sinir bozucu olabilir ama bunun hastalığın bir parçası olduğunu unutmayın. Hastanın söylemek istediğini anlıyorsanız, kullandığı yanlış kelimeleri düzeltmeye çalışmayın, bu hastanın kendini huzursuz, mahcup ya da sıkıntılı hissetmesine yol açar.
Yardımcı hatırlatmalar, notlar
Hastalığın erken evrelerinde, yani hastanın kelimeleri anlayabildiği dönemde; ne yapması gerektiğini, neler olup bittiğini ve oradaki insanların kimler olduğunu çeşitli vesilelerle hatırlatmak yararlı olabilir. Kapıların üzerine konan işaretler, neyin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını açıklayan etiketler veya altlarında kime ait olduğu yazan aile fotoğrafları hastanın zaman ve mekan bilincini korumasına yardım edebilir.
Yemek yerken
Kişilik değişimleri sebebiyle hasta, yemek yemeyi reddedebilir veya yemek seçmeye başlayabilir. Yeni yiyecekler yerine, tanıdık yiyeceklerin hazırlanması ve yemek programının belirli bir düzende olması (yemeğin her gün aynı saatte hazırlanması gibi), hem hastanın zaman kavramının korunmasına, hem de sizin zamanınızı ve enerjinizi etkin bir biçimde kullanmanıza yardım eder. Eğer hastanız sürekli hareket ediyor, yemek sırasında oturmak istemiyorsa, az ama sık aralıklarla yedirmeyi deneyebilirsiniz. Peynir, kraker veya sandviç gibi yiyecekler hasta etrafta dolaşırken atıştırması için uygun olabilir. Yine de hastanın düzenli beslenmesinin sağlanmasındaki anahtarın, göstereceğiniz sabır ve güven duygusu olduğunu unutmayın.
Kişisel bakım
Alzheimer hastalığında hastanın başkasına bağımlı hale gelmesinin en önemli sebeplerinden biri karmaşık işleri yapamamasıdır. Hastalık yerleştikten sonra, hastanız giyinmek, banyo yapmak veya tuvalete gitmek için sizin desteğinize ihtiyaç duyacaktır. Hastanın giyinme konusundaki problemini hafifletmek için bazı pratik ve basit çözümler geliştirilebilir. Fazla veya mevsime uygun olmayan giyecekler kaldırılabilir. Düğmeli ve fermuarlı giyecekler yerine kullanımı daha kolay olan giysiler alınabilir. Yıkanmak, demanslı hasta için karmaşık ve zor bir iş haline gelebilir. Hastayı, ne yapacağınızı adım adım açıklayarak, belirli bir düzen içinde, hep aynı şekilde ve aynı zamanda yıkamanız faydalı olabilir.
Tuvaletle ilgili sorunlar
Alzheimer hastalarında bir başka problem de idrar tutamamaktır. Bu konuda atılacak ilk adım demans dışında bir sebebin olup olmadığının araştırılmasıdır.Eğer tıbbi başka bir sebep yoksa bazı basit tedbirler alınabilir. Örneğin, hasta sadece geceleri idrarını tutamıyorsa, hastanın akşam yemeğinden sonra içtiklerini sınırlayarak veya idrar tutamama sürekliyse gün boyunca düzenli aralıklarla tuvalete gitmesini sağlayarak bu problem hafifletilebilir. Gerekirse erişkin bezi kullanılarak bakım kolaylaştırılabilir.
Hayata keyif katmak
Hastayı, yürüyüşe çıkmak veya çiçek bakımı gibi basit işleri yapması konusunda teşvik edin. Demans, hastanın yeni şeyler öğrenmesini imkansızlaştırabilir. Fakat günlük ev işleri veya eski hobileri, hastaya anlamlı bir şeyler yaptığı ve işe yaradığı hissini verebilir. Müzik dinlemek de hastanın hoşuna gidebilir.
Şüphe ve suçlama ile başa çıkma
Demanslı hastalarda davranış değişiklikleri beklenen bir durumdur. Hasta, hafıza kaybı gibi zihinsel yeteneklerindeki bozulma ve kendine duyduğu güvenin giderek azalması nedeniyle çevresine karşı bazı şüpheler geliştirir. Bu şüpheler genellikle özel eşyalarının çalındığı ya da kendisine kötülük yapılmak istendiği şeklindedir. Hastanın bu tarz suçlamalarının arttığı dönemlerde güvenini kazanmak için sıcak, anlayışlı bir tavırla yaklaşılmalıdır. Suçlamaya karşı savunmaya geçmek, hastanın fikrinde ısrar etmesine yol açar. Bu tür suçlamalar, onaylamadan veya reddetmeden, içi boş kelimelerle ("öyle mi?", "bakarız" şeklinde) geçiştirilmelidir.
Saldırganlıkla başa çıkma
Demanslı hasta zaman zaman hırçın ve saldırgan olabilir. Bu tepki, kendisini güvenlikte hissetmemesi veya yeni sesler, olaylar ve insanlarla karşılaşması gibi birçok nedene bağlı olabilir. Hangi durumun nasıl bir tepkiye sebep olduğunu bilerek benzer durumların oluşmasından kaçınılabilir. Yine de, böyle olaylar ortaya çıktığında, hastayı sakinleştirmek için en iyi yol, öncelikle kendinizi sakinleştirmek, yavaş hareketler ve güven verici bir ses tonuyla konuşmaktır.
Depresyonla başa çıkma
Hastanın bağımsızlığını kaybetmesi ve yaşadığı başarısızlık hissi, genellikle içine kapanık olmasına yol açar. Hastanın depresyonunu artıran ya da kendini iyi hissetmesini sağlayan insanları veya olayları gözlemleyin, olumsuz etkenlerden kaçınmaya çalışın. Hekiminiz bu konuda yardımcı olabilecek bazı tedaviler de önerebilir.
Amaçsızca dolaşma ve uygunsuz ısrarlar sorunu
Hastanız çevrede amaçsızca dolaşabilir. Bu davranışın sebepleri, hareketsiz kalamaması, ağrısı olması, uygunsuz dış uyarılar karnının acıkması veya sadece tuvalete gitmek istemesi olabilir. Günlük egzersizler, dışa vurulamayan enerjinin sebep olduğu amaçsız dolaşmanın kontrol edilmesine yardımcı olabilir. Hastanızın çevresini algılama konusunda sorunları varsa ve evden uzaklaşıyorsa, kimliğini bildiren bir bilezik, kimlik kartı ve oturduğu yerin krokisinin yanında bulunması faydalıdır.
Hastanız olmadık zamanlarda olmadık isteklerde bulunup ısrarcı olabilir (gece yarısı dışarı çıkmak gibi). Bu durumda mümkün olduğu zıtlaşmayın, hastanın dikkatini başka bir konuya çekmeye çalışın.
Ve de...
Hayatınız sadece hastanızdan ibaret değildir, unutmayın, siz ne kadar iyi olursanız, hastanıza o kadar yardımcı olabilirsiniz.
Unutmayın!
Hastanın bağımsızlığını kaybetmesi ve yaşadığı başarısızlık hissi, genellikle içine kapanık olmasına yol açar. Hastanın depresyonunu artıran ya da kendini iyi hissetmesini sağlayan insanları veya olayları gözlemleyin, olumsuz etkenlerden kaçınmaya çalışın. Hekiminiz bu konuda yardımcı olabilecek bazı tedaviler de önerebilir.
Amaçsızca dolaşma ve uygunsuz ısrarlar sorunu
Hastanız çevrede amaçsızca dolaşabilir. Bu davranışın sebepleri, hareketsiz kalamaması, ağrısı olması, uygunsuz dış uyarılar karnının acıkması veya sadece tuvalete gitmek istemesi olabilir. Günlük egzersizler, dışa vurulamayan enerjinin sebep olduğu amaçsız dolaşmanın kontrol edilmesine yardımcı olabilir. Hastanızın çevresini algılama konusunda sorunları varsa ve evden uzaklaşıyorsa, kimliğini bildiren bir bilezik, kimlik kartı ve oturduğu yerin krokisinin yanında bulunması faydalıdır.
Hastanız olmadık zamanlarda olmadık isteklerde bulunup ısrarcı olabilir (gece yarısı dışarı çıkmak gibi). Bu durumda mümkün olduğu zıtlaşmayın, hastanın dikkatini başka bir konuya çekmeye çalışın.
Ve de...
Hayatınız sadece hastanızdan ibaret değildir, unutmayın, siz ne kadar iyi olursanız, hastanıza o kadar yardımcı olabilirsiniz.
Unutmayın!
* Alzheimer hastalığı, kişinin hayatında bazı değişikliklere neden olacaktır. Olacakları önceden bilmek, bunlara hazırlıklı olup önlem almaya yardımcı olabilir. Hastalığın kabullenilmesi getirdiği sorunları çözmeye başlamanın ilk adımını oluşturacaktır.
* Alzheimer hastalarında düşünme, hatırlama, okuma, yazma,, yeni bilgiler öğrenme ve karar verme gibi konularda bazı problemler olabilir. Hasta, araba kullanma, para harcama, günlük olayları yorumlama konusunda zorlanmaya başlayabilir. Kendi kendine giyinme ve yıkanma da bir süre sonra sorun haline gelebilir.
* Hastanın yeteneklerinde meydana gelecek olan bu değişiklikler, hasta yakınlarının yaşam tarzında da bazı değişimleri gerektirebilir. Hastanın yaşamı basitleştirilmeli, rahat bir ev ortamı hazırlanmalıdır. Hastanın ailesine, arkadaşlarına, doktoruna ve bakımıyla ilgilenecek kişilere güvenmesi sağlanmalıdır. Hasta, günlük yaşamın düzenlenmesi ve mali konuların çözülmesi gibi bazı sorumlulukları onlara aktarmak durumunda kalabilir.
* Hasta eğer yalnız ve bağımsız yaşamaya alışmış biriyse, bu yenilikler ona zor gelebilir. Zaman zaman kendini çok öfkeli ya da çökmüş hissedebilir. Buna karşın başkalarının yardımını kabul etmek, hem kendisi hem de sevdikleri için yaşamı kolaylaştıracaktır.
Bazı ipuçları
Bazı ipuçları
* Öncelikle bu durum kabullenilmelidir. Hastalık birçok yeteneği etkileyeceğinden, hastanın yardımları kabul etmesi ve gereksinim duyduğunda yardım istemesini sağlayacak güven ortamı oluşturulmalıdır.
* Hasta çevresindeki insanların söylediklerini anlamadığında, ya açıklamalarını, ya da tekrar etmelerini istemesi için cesaret verilmelidir.
* Hasta, yakınları ya da doktoruyla duygularını paylaşmalıdır. Doktor, uykusuzluk, depresyon ya da gerginlik için ilaç önerebilir.
* Eşyaların yerlerini gösteren ve yapılması gerekenler hakkında bilgi veren notlar ve listeler hazırlanabilir.
* Cüzdan, gözlük, anahtar, diş protezi gibi önemli eşyalar her zaman aynı yere konmalıdır.
* Hasta fiziksel sağlığına dikkat etmeli, düzenli egzersizler yapıp, dengeli beslenmelidir.
* Alkol kullanmamalı ve ilaçlarını tarif edildiği gibi almalıdır.
* Alzheimer Hastalığının da orta ve ileri dönemlerinde kaza yapma riski artmaktadır. Bu nedenle araba kullanımının engellenmesi uygundur.
* Hasta hoşlandığı şeyleri yapmaya devam etmelidir. Müzik dinlemek, resim yapmak, çiçeklerle uğraşmak, spor yapmak rahatlatıcıdır ve hastanın aktif kalmasını sağlar.
* Yakın zamanda Alzheimer hastalığı teşhisi koyulan diğer insanlarla konuşması hastaya güven verebilir.
* Eğer hasta hala çalışıyorsa, kendini hem parasal, hem de ruhsal olarak emekliliğe hazırlamaya başlamalıdır. Kendine ait işyeri varsa, idare edemeyecek hale geldiğinde ne olacağına şimdiden karar vermelidir. Bu durumda bir avukattan, mali danışmandan ya da aile üyelerinden fikir alınabilir.
* Tüm önemli evraklarının yerini aileden birisi, avukatı ya da güvendiği bir arkadaşının bilmesi önemlidir.
* İşini kimin idare edeceği ve hastalık ilerlediğinde önemli konulardaki kararları hasta adına kimin vereceği şimdiden öngörülmeli ve bunun yasal işlemleri yerine getirilmelidir.
* Hasta kendi kendine bakamayacak durumda olduğunda, kiminle ve nerede yaşayacağına ailesiyle birlikte karar vermelidir. Aile içinde, bakımevleri dahil tüm olasılıklar tartışılmalıdır.
KAYNAK: www.adanaforum.com
EDİTÖRÜN NOTU: Adını "alüminyum" alan bu hastalığa neden olan alüminyum tencere ve kapkacak kullanmaktan vazgeçiniz.
KAYNAK: www.adanaforum.com
EDİTÖRÜN NOTU: Adını "alüminyum" alan bu hastalığa neden olan alüminyum tencere ve kapkacak kullanmaktan vazgeçiniz.
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.