Şişli'de caddeye ismi verilen 'Abide-i Hürriyet' anıtı ve tarihi geçmişi!

Şişli'de caddeye ismi verilen 'Abide-i Hürriyet' anıtı ve tarihi geçmişi!

'Abide-i Hürriyet' Şişli'de Hürriyet-i Ebediye tepesine kurulmuş, Osmanlı dönemine ait ilk anıttır.

Nedense bütün ilklere imza atan beldedir Şişli. İşte İstanbul’da Hürriyet-i Ebediye tepesine kurulmuş, Osmanlı dönemine ait ilk anıt, Abide-i Hürriyet. Aynı zamanda Şişli Belediyesini de sembolü olmuş.

Bir caddeye ismini veren Şişli ile bütünleşmiş, hikâyesi olan, mesajı olan, bize geçmişi hatırlatan bir anıt. Siyasi bir hikâyesi olsa da mimari açıdan Neo Klasik bir eser olarak tanıtalım. 

sisli-abide-i-hurriyet-aniti-nin-ismi-tarihi-gecmisi-31-mart-vakasi1.jpg

31 Mart vakası denilen 3 subay ve 71 askerimizin şehit edilmesinden dolayı onların adına bir anıt dikilmesine karar verilir.

Buna Osmanlıda ki özgürlük hareketinin başlangıcı da diyebiliriz. 909 yılında çıkan ve 2500 evin yanmasına sebep olan büyük yangının ardından gelen ve o elim olaylar.

Meşrutiyetin ilanı üzerine bir takım gericilerden oluşan ve din elden gidiyor diyerek ayaklanmaların neticesinde vukuu bulan ve tarihe 31 Mart vakası diye geçen o korkunç olay.

sisli-abide-i-hurriyet-aniti-nin-ismi-tarihi-gecmisi-31-mart-vakasi.jpg

Daha sonra İstanbul’a gelen hareket orduları sayesinde bu olaylar bastırılır. II. Abdülhamit han tahttan indirilir. O günü ve de şehit edilenlerin anısına bir anıt yapılmak istenir. Yer olarak Şişlinin 130 rakımlı en yüksek tepesi olan Hürriyet tepesi denilen mevki seçilir. Daha önceleri burası Fatih Sultan Mehmet hanın otağ kurduğu yerdir.

Anıtın yapımı için bir yarışma düzenlenir.  Kiryadiki Efendi, Vedat Tek, Kemaleddin Bey gibi devrin en önde gelen mimarları yarışmaya katılır.  Ama Ulusal mimarlık akımın en tanınmış mimarlarından biri olan Muzaffer Beyin projesi kabul edilir.

sisli-abide-i-hurriyet-aniti-nin-ismi-tarihi-gecmisi-mimar-muzaffer-bey.jpg

23 Temmuz 1911 de Özgürlüğün sembolü olan anıt tamamlanır ve büyük bir halk katılımı ile açılış gerçekleştirilir.  

Zamanla bu mevki Hürriyet-i Ebediye tepesi adını aldı.

Tasarımı bu güne kadar görülmemiş özellik de,  çok değişik bir projedir.  Yukarıya doğru uzanan atış yapan bir top, altı köşeli bir kaide üzerine oturtulur.  Kaidenin tamamı mermerdir. Topun alt kısmına gelen yerde ordu ve donanmayı temsil eden 11 Temmuz 1325 yazılı bronz plakalar asılıdır. Altın ve gümüş levhalar üzerinde sultan Mehmet Reşad’ın tuğrası bulunur.

Tezyinatlar yine Neo Klasik tarzda yapılmıştır. Bronz bir kapıdan altında ki türbeye girilir.  Kapının üzerinde Makbere-i Şühedayı Hürriyet yazar. İçeride 3 paye temeli oluşturur. Payelerin üzerinde küçük bir kubbe ve birde mihrap bulunmaktadır. Burası namazgâh olarak düşünülmüştür.  Duvarlarda ise hat ile yazılmış ayetler bulunmaktadır.   Ayetler. Mızıka –i Hümayun imamı Hasan Sabri Efendinin yazdığı hatlardır.

Hürriyet-i Ebediye tepesinde, ayrıca arabasında vurularak öldürülen zamanın sadrazamı Mahmut Şevket Paşanın Baldaken stilinde (üstü kapalı, yanları açık) 4 sütun üzerine kubbeyi taşıyan türbesi de bulunur.

sisli-abide-i-hurriyet-aniti-nin-ismi-tarihi-gecmisi-mahmut-sevket-pasa.jpg

1856 Bağdat doğumlu olan Mahmut Şevket Paşa 11 Haziran 1913 de makam arabasıyla Harbiye nezaretinden Meclisi Mebusan dan( bugünkü İstanbul Üniversitesi) Bab-ı Aliye giderken Gedik Paşaya inen yokuşun başında iki koruması ile birlikte uğradığı suikast sonucu öldürülmüştür. Abidede adı yazılı şehitlerden Ali Kabuli Bey de bir deniz subayıdır. Çoğunluğu çavuş olan isyancılar tarafından Asar-ı Tevfik gemisinden alınarak Yıldız Sarayında şehit edilir. Adliye nazırı Nazım Paşa da şehit edilenler arasındadır.  Lazkiye Mebusu Mustafa Emir Aslan Bey de arabasının içinde şehit edilmiştir.  Anıtın altında şehit edilen bütün askerlerimiz yatar. Mithat Paşa ve Talat Paşanın mezarları da anıtın çevresindedir.

15 Mart 1921 de Berlin de bir ermeni tarafından vurularak öldürülen Talat paşanın kemikleri getirilip yandaki bir kabre gömülmüştür

Şişli semtinin en merkezi yerinde olup, ama pek çok kimsenin haberdar olmadığı bir parkın içindeki bu anıt aslında ne kadar önemli olayların şahididir. İlk olan bu anıt ve bu ilk olmanın hazin gururunu yine Şişli Semtine vermiştir.

Kültür Sanat Yazarı

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.